Ortodonta zajmuje się leczeniem wad żuchwy oraz niewłaściwości i krzywizn zębowych. Co należy wiedzieć? Wada zgryzu opiera się na niewłaściwym ułożeniu zębów lub szczęki, co z kolei przyczynia się do poważnych problemów z wymową, zniekształcenia twarzy – oddziałując negatywnie na sposób postrzegania siebie i będąc przyczyną niskiej samooceny w późniejszym wieku. Przebieg leczenia wady zgryzu jest długi i pochłania zwykle około 2 lat.
Czynniki powstawania wad szczęki
Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do deformacji szczęki może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zwykle są to złe nawyki dzieci. Ciągłe ssanie kciuka czy niedobrze wyprofilowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych zabawek), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta jest przyczyną deformacji szczęki. Także nieodpowiednie układanie dziecka podczas karmienia piersią, może wywoływać kłopoty. Na pierwszy przegląd kontrolny warto zabrać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta w porę wskaże możliwe zmiany oraz zadba o prawidłowy rozwój dziecka.
Dlaczego wizyta u ortodonty jest potrzebna?
Nieleczenie albo ignorowanie wady prowadzi do jej nasilenia, a to z kolei zwiększa ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może powodować niedogodności w żuciu, a nawet oddychaniu. Zły układ szczęki wywołuje bóle zębów, ich ruszanie się lub przedwczesne wytarcie. Sprzyja to też narastaniu kamienia nazębnego i może być przyczyną tworzenia się chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.
Rodzaje wad zgryzu
Tyłozgryz – najczęstsza wada zgryzu. Dolne zęby są cofnięte względem górnych, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. W niektórych przypadkach górne siekacze pochylają się w kierunku górnej wargi, a twarz wykrzywia się poprzez cofnięcie żuchwy.
Przodozgryz – w tym przypadku to dolne zęby zachodzą na górne. Powstaje widoczne wysunięcie brody na przód.
Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.
Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to utratę symetrii twarzy ze względu na skrócenie dolnego odcinka. Tak usytuowane zęby nadmiernie się ścierają, co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.
Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada przeszkadza w żuciu pokarmu, a także w prawidłowej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Zgryz otwarty powoduje wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.
Stłoczenia zębów – pojawiają się wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wyrastają poprzekrzywiane lub w niewłaściwych miejscach, z powodu braku przestrzeni w jamie ustnej.
Zęby odseparowane – pomiędzy zębami pojawiają się widoczne szpary, wynikające z nadmiaru miejsca w szczęce.
Jak skorygować wady zgryzu? Kiedy pomoże ortodonta?
Korekcja wady zgryzu zwykle rozpoczyna się od chwili wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci doradzają zadbanie o odpowiedni zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, a więc leczenie jest prostsze i obniża się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest możliwa dla każdego.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
Aparaty ortodontyczne dzielą się na stałe — mocowane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.
Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która prostuje wadę, jest w tym przypadku łuk scalony z metalowymi zamkami, które przykleja się do pojedynczych zębów i przytwierdza za pomocą ligatur ortodontycznych. Dla urozmaicenia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość doboru różnych kolorów ligatur. Dla dbających o większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.
Aparat lingwalny — zakładany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od środka jamy ustnej. Projektowane są dla każdego pacjenta indywidualnie i usuwają dyskomfort związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Wadą tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.
Aparat samoligaturujący — ten rodzaj aparatu na zęby wyróżnia się od innych budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.
Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki możliwości zdjęcia go samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.
Ile zapłacisz za aparat na zęby?
Ceny aparatów na zęby są określane na podstawie wybranego rodzaju. Najtańszymi aparatami są te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — pochłoną więcej pieniędzy. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Koszt najdroższych aparatów lingwalnych może przekraczać 12 tysięcy złotych. Aparaty na zęby są też dostępne w spłacie ratalnej. W koszt leczenia trzeba także wliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest oparta o czas leczenia. Leczenie ortodontyczne może być refundowane przez NFZ dla dzieci poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.
Jak dbać o aparat ortodontyczny?
Dbałość o jamę ustną w trakcie leczenia jest niezwykle ważna. Aparat może początkowo zawadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego pozostałości posiłku. Należy myć zęby po każdym posiłku i wystrzegać się pokarmów, które mogą pozostawać na zamkach i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.
